חינוך לחקור ללמוד לחוות

الحسن ابن الهيثم عالم فيزيائي، ولد في البصرة في القرن العاشر، في فترة كانت تعد العصر الذهبي للإسلام، درس الضوء ومبدأ عمل العين، وهو أول من توصل إلى مبدأ عمل الكاميرا، كان وزيراً في مصر وتوفي فيها.

אל־חסן אבן אל־היית'ם היה פיזיקאי, שפעל בתקופת תור הזהב של האסלאם במאה העשירית. הוא חקר תופעות אופטיות כגון האור, מבנה העין ותהליך הצילום. נולד בבצרה, מונה לשר במצרים ושם מת.

سؤال البحث: كيف أثر تحليل ابن الهيثم حول انتقال الضوء بخطوط مستقيمة على اكتشاف أشكال القمر والكواكب؟ قمنا بتحليل مصادر أولية لها علاقة بابن الهيثم، تم اختيار مخطوطة "المناظر لذوي الأبصار والبصائر" ومن ثم بحثنا أكثر فتوصلنا إلى كتاب "في مجموع الرسائل". يُظهر الفيلم انعكاس ضوء الشمس وسيره في خطوط مستقيمة، وربط علاقته بالمجموعة الشمسية كاملة. وأن الإبصار هو التقاط العين للضوء الذي تعكسه الأشياء.

כיצד השפיע ניתוחו של אבן אל־היית'ם את תנועת האור בקווים ישרים על גילוי צורותיהם של הירח והכוכבים? בתהליך החקר הגענו לכתב היד ""المناظر لذوي الأبصار والبصائر", ולספר "في مجموع الرسائل", מצאנו שהוא זה שגלה שאור השמש נע בקווים ישרים. בסרט המחשנו את הגילוי שלו בכך הראינו את השתקפות קרני השמש שגילה ותנועתן בקווים ישרים ואת הקשר עם מערכת השמש כולה.

محمود درويش من أبرز الشعراء الفلسطينيين، ومن أهم الشعراء العرب في مدرسة الشعر الحديث. وصل العالمية بشعره الذي تناول موضوعات القضية الفلسطينية وموضوعات الإنسانية بشكل عام. عاش عدة تنقات جسدية ومعنوية، تبرز هذه التنقات بشعره بشكل واضح.

מחמוד דרוויש הוא אחד המשוררים הפלסטינים הבולטים ואחד המשוררים הערבים החשובים ביותר בשירה מודרנית. שירתו עוסקת בנושא הפלסטיני ובנושאים אוניברסליים. הוא נדד בחייו בין מקומות רבים והדבר השפיע עליו ובא לידי ביטוי בולט בשירתו.

سؤال البحث: كيف انعكست تنقلات محمود درويش على شعره؟ اخترنا أن نتعمق بقصائد محمود درويش كمصادر أولية، وقمنا بتحليلها تحليل عميق للتفتيش فيها عن إجابة لسؤال بحثنا. استنتجنا بالنهاية أن تنقل محمود درويش الجغرافي كان له تأثير واضح على موضوعات وشكل الشعر الذي كتبه. يصوّرالفيلم المحطات التي مرّ بها محمود درويش ولحظات مهمة في حياته.

שאלת החקר: איך נדודיו של מחמוד דרוויש משתקפים בשירים שכתב? בחרנו להתמקד בשיריו של מחמוד דרוויש כמקור ראשוני. ניתחנו לעומק וגילינו שנדודיו של מחמוד דרוויש ושהייתו בתחנות שונות בעולם השפיעו על תוכן שיריו. הסרט מציג את התחנות שבהם הוא עבר ורגעים חשובים בחייו.

إبراهيم طوقان هو شاعر فلسطيني ولد عام 1905 . عمل في التدريس والإذاعة. اهتم شعره بالقومية العربية، هو كاتب نشيد "موطني". وهو الأخ الشقيق للشاعرة فدوى طوقان ومعلمها. عانى من العديد من الأمراض حتى توفي ولم يتجاوز السادسة والثلاثين.

אבראהים טוקאן אבראהים טוקאן הוא משורר פלסטיני ואחיה של המשוררת פדואה טוקאן. שירתו עוסקת באומנות הערבית, והוא כותב השיר "מולדתי". הוא נולד בשנת 1905 ונפטר בגיל צעיר ממחלות רבות שמהן סבל. עבד בהוראה ושידור רדיו.

سؤال البحث: كيف تمثل حب إبراهيم طوقان لأخته فدوى من خلال الرسائل؟ بدأنا بحثنا بتحليل دواوين إبراهيم طوقان ورسائله لأخته فدوى، اخترنا أن نحلل ونفهم هذه العلاقة، وبهذا توصلنا الى سؤال بحثنا. بعد ذلك، تعمقنا في تحليل المصادر الأولية، والبحث عن أجوبة من مصادر أولية أخرى كموقع جرايد وكتب إضافية. لاحظنا حب إبراهيم طوقان لأخته من خلال رسائله لها ودعمه لها بالكثير من المواقف في بداية طريقها الأدبي، خاصة في رسالة كتبها لجريدة فلسطين، يظهر فيها دعمه الواضح لها. يعرض فيلمنا حب إبراهيم لأخته فدوى من خلال تصوّر حوار دار بين الاثنين.

שאלת החקר: כיצד, באמצעות המכתבים, מיוצגת אהבתו של אבראהים טוקאן כלפי אחותו פדווה? בחרנו להתמקד במכתביו של אבראהים טאווקאן לאחותו פדואה, מהם נסחנו את שאלת החקר שלנו. חפשנו עוד מקורות וגלינו מכתב מיוחד ששלח לאחד העיתונים שעבדה בהם פדווא בתחילת דרכה הספרותית כתמיכה בה אחרי ביקורת מצד העיתון כלפיה. הסרט משקף את אהבתם אחד לשני מתוך שיחה דמיונית בין השניים.

خليل السكاكيني أديب مقدسي ) 1878 - 1953 (، يعد رائد التربية الحديثة في الشرق الأوسط، طالب بتعريب الكنيسة الارثدوكسية، عمل في الصحافة وتعليم اللغة العربية وله العديد من الإنجازات أهمها المدرسة الدستورية، توفي سنة 1953 . من رواد التربية البديلة في المجتمع العربي.

ח'ליל א־סכּאכּיני ) 1953-1878 ( היה סופר ירושלמי וחלוץ בחינוך המודרני במזרח התיכון. קרא לערביזציה של הכנסייה האורתודוכסית. עבד בעיתונות ובהוראת הערבית וזכה להישגים רבים בעיקר בפיתוח הוראה בבתי ספר. השאיר אחריו את מורשת החינוך הפתוח בחברה הערבית.

سؤال البحث: ما هي مباديء حزب الصعاليك، الحزب الذي أسسه خليل السكاكيني؟ بعد الاطّلاع على يوميات خليل السكاكيني، رسائله وبعض منشوراته في الصحف، استنتجنا ثلاث محاور أساسية للعمل عليها، وهي جانبه التربوي )المدرسة الدستورية(، الأبوي )علاقته بابنه سري(، وحزب الصعاليك )ملتقى الأدباء(. بعد التحليل العميق للمصادر الأولية تم التوصل لأسئلة البحث، ثم التعرف على العديد من المصادر الثانوية للإجابة على تلك الأسئلة. يظهر في الفيلم مبادئ حزب الصعاليك- المبادئ الغير اعتيادية التي تنادي بالمساواة والتواضع.

שאלת החקר: מה הם העקרונות של תנועת סעאליק שייסד ח'ליל סכאכיני ? לאחר שסקרנו את יומנו של ח'ליל א־סכּאכּיני, את מכתביו וכמה מפרסומיו בעיתונים, בחרנו לחקור שלושה כיוונים מרכזיים: פועלו החינוכי )מדרסה אלדוסתוריה(, דמותו האבהית )הקשר שלו עם בנו סרי( ותנועת הסעאליק )מפגש סופרים(. במשפטים שמופיעים בסרט מוצגים הערכים של התנועה שבמרכזם ערך השוויון.

طه حسين أديب وناقد مصري لقّب بعميد الأدب العربي. أصيب بالعمى بعمر الأربع أعوام، ولكن عماه لم يُشكّل عائقا أمامه لتحقيق ما يريد، بل جعل منه منبرا لتميزه على سائر زملائه، والوصول إلى أماكن ومناصب لم يصلها اي شخص.

טאהא חסין סופר ומבקר מצרי, המכונה "הדיקן של הספרות הערבית". אף שהוא התעוור בגיל ארבע, בלט בין חבריו. היה המייסד והרקטור של אוניברסיטת אלכסנדריה וכיהן כראש האקדמיה המצרית ללשון ערבית וכשר החינוך של מצרים.

سؤال البحث: ما مدى تأثير زوجة طه حسين عليه خلال بعثته الى فرنسا؟ كيف دعمت سوزان زوجها طه حسين؟ حاول الطلاب بحث جانب تعامل طه حسين مع حالته )على أنه كفيف( وتأقلمه مع وضعه وتأثير هذا على حياته، ومن خلال مذكرات طه حسين توصلوا الى أن زوجته سوزان دعمته كثيرًا في مسيرته، إذ وصفها ب"المرأة التي أبصر بعينيها". يحاول الفيلم عكس علاقة طه حسين بزوجته ودعمها له.

שאלת החקר: מה הייתה השפעת סוזן, אשתו של טאהא חסין עליו? כיצד תמכה בו? חקרנו את השפעת העיוורון של טאהא חסין על חייו ואת הדרך שבה התמודד עם מגבלה זו. בעיון ביומנו של טאהא חסין גלינו שאשתו סוזן תמכה בו מאוד. הוא תיאר אותה "האישה שראיתי בעיניים שלה". בסרט ניסינו להציג את הקשר בין בני הזוג ואת התמיכה של אשתו.

أبو الأسود الدؤلي شاعر العربية. يعد من أوائل من وضعوا علم النحو، تتلمذ على يده أهم رواد اللغة، قام بتشكيل الكلمات العربية. الفراهيدي نحوي من رواد علم العروض ومؤسسيه، درس علم الشريعة ودرس على يد أمهر علماء عصره، هو صاحب كتاب العين، ساهم في تشكيل الحروف وتنقيطها.

אבו אלאסווד א־דואאלי בלשן, שחלוצי השפה הערבית התחנכו לאורו. הוא ייסד את הדקדוק הערבי ופיתח את שיטת התשכיל )הניקוד( הראשונה בערבית. אל־פראהידי בלשן, פילולוג ומילונאי ערבי. הוא חיבר את המילון שנחשב המילון הערבי הראשון, "כתאב אלעין" )كتاب العين(. הוא גם נחשב ממציא הצורה המודרנית של התשכיל )מערכת הניקוד הערבי(.

سؤال البحث: كيف أثرت شخصيات "أبو الأسود الدؤلي والفراهيدي" على كتابة اللغة العربية؟ قمنا بالاطّلاع على مخطوطات قديمة كمصادر أولية للبحث، بالإضافة الى القرآن الكريم وديوان أبو الأسود الدؤلي، حللنا المصادر وتوصلنا الى سؤال: كيف تطور التنقيط في اللغة العربية منذ بداية الاسلام حتى اليوم؟ والاستنتاج، أن أبو الأسود الدؤلي والفراهيدي ساهموا بوضع التشكيل وتسهيل قراءة اللغة العربية وتمييز الكلمات. يُظهر الفيلم مقارنة بين شكل الكتابة قديمًا وشكلها اليوم.

שאלת החקר: איך השפיעו אבו אלאסווד א־דואאלי ואל־פראהידי על כתיבת השפה הערבית? בתהליך החקר שלנו עיינו במקורות ראשוניים כמו כתבי יד עתיקים נוסף על הקוראן ודיוואן אבו אל־ אסווד א־דואלי. לאחר שקראנו וניתחנו ניסחנו שאלה: כיצד התפתח הניקוד בשפה הערבית מראשית האסלאם ועד היום? הגענו למסקנה שאבו אל־ אסווד א־דואאלי ואל־פראהידי הם שפיתחו את שיטת התשכיל )ניקוד( הראשונה בערבית. הסרט משווה בין צורות הכתב הערבי בעבר וכיום.

غسان كنفاني روائي وصحفي فلسطيني ) 1936 - 1972 ( كتب الأدب السياسي وأدب الأطفال. من مواليد عكا ولكن هجّر إلى بيروت عام 1948 ، ومن ثم الى سوريا. بعدها ذهب الى الكويت حيث عمل في التدريس، وعاد الى بيروت للعمل بمجال الصحافة. تعكس المواضيع الأساسية التي تناولها واقع الشعب الفلسطيني وعن تجربته كلاجئ.

ע'סאן כנפאני ) 1972-1936 ( היה סופר ועיתונאי פלסטיני שכתב ספרות פוליטית ריאליסטית וספרות ילדים. נולד בעכו ובשנת 1948 נאלץ לעבור עם משפחתו ללבנון ולאחר מכן לסוריה. מאוחר יותר עבר לכווית, שם היה מורה ועיתונאי. הנושאים המרכזיים שעסק בהם הם חוויותיו כמהגר ופליט והשאיפה להגדרה עצמית של עמו.

سؤال البحث: ما هي رمزية الخزان في رواية رجال في الشمس من خلال حياة كنفاني؟ من المصادر الأصلية العديدة التي صادفناها في المكتبة اخترنا رواية "رجال في الشمس" وكتاب الأطفال "القنديل الصغير". نوقشت الرمزيات والاحداث في رواية "رجال في الشمس" من خلال حياة كنفاني" والإجابة وجدناها في مذكرات كنفاني التي نشرها رفيقه بسام شريف، أن الخزان يرمز لليأس والاستسلام، وكنفاني يحاول أن يقول لنا، أنه من أجل تغيير واقعنا، علينا طرق جدران الخزان والكلام. انعكس هذا بالفيلم من خلال تجسيد فكرة أن عاقبة الرضوخ والاستسلام هي الهلاك.

שאלת החקר: מה הטנק בספרו של ע'סאן כנאפאני "אנשים בשמש" מסמל, ואיך הוא מתקשר לחייו? מכמה פריטי המקור שמצאנו בחרנו את הרומן "אנשים בשמש" ואת ספר הילדים "הנר הקטן", דנו בסמליות של האירועים בספר "אנשים בשמש". את התשובה לשאלת החקר מצאנו ביומנו של כנפאני, שפרסם חברו בסאם שריף. הטנק מסמל את חוסר האונים והייאוש, אבל המסר של כנאפאני הוא שצריך להתגבר על קשיי המציאות. הסרט המחיש את הרעיון שכדי לשמור על החיים צריך להיאבק ולא להתייאש.